" Je kunt niet altijd alleen maar worden, je moet ook een keer zijn"
Een goeie om toe te passen op de existentiële gedachten van gisteren. Het in het nu leven.
Zelf niet bedacht natuurlijk, het komt uit Juli Zeh's briefroman die ik net uitgelezen heb. Het is altijd een dubbel gevoel als je merkt dat iemand met dezelfde denkpatronen leeft, dezelfde rare dingen doet en meemaakt en denkt. Natuurlijk is dat geruststellend. Een pijnstiller tegen de eenzaamheid. Daarnaast is dat verlammende gevoel dat het veroorzaakt, die leegte, altijd raar. Het komt niet van jou, je bent niet uniek, je doet het niet op jezelf. Moet dat dan? Nee, laten we realistisch blijven.
"In het worden, niet in het zijn, voelt de mens zich thuis. Het worden toont hem zijn leven als een verhaal met begin, een midden en een eind en laat hem naar de dood streven, terwijl de dood de plek is waar hij het minst graag zou willen aankomen."
Een boek over schrijven, literatuur en schrijverschap; Ik zou liegen als ik zeg dat het me niet heeft beïnvloed, dat ik het niet met dezelfde stem gelezen heb als dat ik dit voor mezelf dicteer. Heb je daar al eens eerder op gelet, met welke stem jij leest? Met welke stem jij schrijft? Met welke stem jij denkt? Is dat dezelfde? Is dat die van jou? Ik heb altijd een breuk-gevoel met mijn eigen ik-verteller, want die is voor jouw leven auctorieel, maar hij is ook een ik-tt-verteller. Te confronterend, ik wil mijn andere stemmen terug, ik mis ze, ze lijken op vakantie, of toepasselijker: sociaal gedistantieerd.
Dag Droom
Ik mis mijn dagdroom vrienden.
Stel je zelf de vraag: wil ik iets maken omdat ik het proces wil doormaken, of om het resultaat te aanschouwen? Wat is het beste? a; b; of een combinatie van a en b? Wat valt het makkelijkst te forceren? Waar leer ik het meeste uit? En wanneer ga ik stoppen met plannen en plat analyseren en ga ik gewoon DOEN. Is het angst, is het luiheid is het iets anders?
Lees het boek, je bent gewaarschuwd want ik kan me er niet van weerhouden het in mijn eigen egoïstische zin te verklaren.
We gaan, zo als dat hoort, van achter naar voor.
"Als ik in staat zou zijn om uit te leggen wat er in een verhaal gebeurt, waarom zou ik dat nog vertellen?"
Dat moest ik horen, ik als persoon die overal een betekenis zoekt zodat het belang heeft, voor eerst te weten wat het is, of zelfs voordat het is. Alles plannen, alles uitleggen, alles duiden, alles alles alles, stop met denken! Doe nu gewoon, gewoon. Schrijf, teken, wat ik je opkomt voordat je probeert met een rede hiervoor op te komen, voor je op het idee komt dat je idee het niet waard is.
Maar ook, soms moet je de dingen tijd geven. Maar misschien minder in de zin van erop te kauwen als het nog rauw is maar eerder erop broeden, het laten rusten, rijpen, of vergaan en verdwijnen als piepschuim onder secondelijm en je merkt dat het niet samenhangt.
"Dat soort ideeën beroert een snaar in me waarvan de trillingen me op bijzondere wijze nerveus maken. Ik heb iets aangeboord dat uit alle macht naar buiten wil. Een complexe kosmos aan personages, thema's, dwarsverbanden komt als een onweersfront aangerold, wil zich vol ongeduld ontladen. Ik raak gestresst."
Hier zijn we al zo lang over bezig. Ik moet het niet uitleggen, ik hoor het niet uit te leggen. Dit is hoe het zit. En voor de zoveelste keer, ik heb dit pas gelezen, en niet gepland. We gingen minder plannen, en dat doe ik nu ook, zeker met deze blog, deze blog is een gedachtestroom.
"spelen in mijn hoofd, met of zonder potlood in mijn hand werd een permanente bezigheid"
Ik zie de 11-jarige ik zitten wanneer ik dit lees.
"Op een gegeven moment ontwikkelde zich dat zelfs tot een syndroom waar ik mijn hele jeugd last van heb gehouden. In mijn hoofd nestelde zich een vertellende stem, die ik niet kwijt geraakte. Die verteller becommentarieerde alles wat ik zie of deed, alsof ik zelf een romanpersonage was. Ik kon alleen nog maar op een narratieve manier denken.(...)"
Misschien ben ik helemaal niet raar, misschien ben ik gewoon schrijver, misschien ben ik gewoon kunstenaar. Van daar al dat plannen, de derealisatie, de dissociatie. Ik was niet ik. Ik was een "ik" in mijn hoofd, maar ik was bij "ik" ook vergezeld van de andere romanpersonages. Ieder nam zijn bagage op zich, gefragmenteerde realiteit. Behapbare onderdelen.
"Er was een immanente lezer in me gegroeid, en dus was ik niet langer alleen als ik schreef"
... of dacht.
Als ze weg zijn, altijd vrezen dat ik terug alleen ben. Maar dat was ik altijd al, ik heb nu gewoon meer grip op die ik, meer bewustwording. Meer bewuste omgang. Meer eenheid. Stop met vrezen, ze zijn er nog altijd, alleen zit jij nu aan het stuur. (Zoiets? Ik probeer mezelf alleen maar wat te troosten, omdat de eenzaamheid wat groot wordt en ik me als maar kleiner voel. Om plaats te maken? Voor wie, mezelf?
"Freud beschrijft het vertellen als een variatie op twee andere menselijke gedragingen, namelijk dagdromen en spelen"
Ben ik, de "ik" in mijn hoofd, of hetgeen (diegenen) waarmee ik die "ik" omring?
"(...), dan zou ik dus dit verhaal moeten vertellen, maar in plaats daarvan zeg ik, uit luiheid: Uit luiheid"
"(...) hemeltergende pogingen om eerst maar eens zijn eigen schepper te worden door zichzelf uit te vinden, de lege hemel boven zijn hoofd met zichzelf te vullen, zichzelf te overstijgen om tot zichzelf te komen. Grootheidswaanzin en minderwaardigheidscomplex bereiken daarin een perfecte, zelfdestructieve congruentie"
Chaos' orde. -De oxymoron-achtige naam van een fictieve metal band die ik bedacht heb voor mijn verhaal zegt alles.
Wat gebeurt er als je jezelf meer herkent in de beschrijvingen van iemand anders' personage, door iemand anders, die totaal niets met jou te maken heeft, die jou niet kent? Ben je dan blij met dat nieuwe inzicht, of ben je ambetant dat jij dat niet zelf kon, jezelf zodanig projecteren op jouw personages zodat je de film van je eigen bewuste kan waarnemen op/in hen? Misschien is het beter zo. Dat je dat niet van jezelf weet, en dat jij dat niet van jezelf gemaakt en dat je niet in een echokamer zit.
Joharivenster
Niet in een echokamer zitten. Wanneer is dat meer van toepassing? Als ik alleen zit in mijn bovenkamer, of wanneer ik omringt ben door mijn eigen personificaties van gedachten, gevoelens, ervaringen?
"(...) Zijn voortdurende, telkens weer mislukkende poging om zichzelf opnieuw uit te vinden en eigenlijk een betere, gezondere - kortom, optimalere persoon van zichzelf te maken, ontneemt hem al zijn kracht"
Supra
Stop met oordelen voor het beeld gemaakt is. Hoe kan je anders vergelijken? Hoe kan je anders verbeteren?
"De computer is een schrijfcrisisgenerator"
"Een kunstenaar werkt altijd"
"Wie schrijft moet slapen" "Als je dat rijk niet al lezen; maar al schrijvend wilt bewandelen, dan moet je slapen. En dromen"
"(...) wat de aangeklaagde partij luiheid' noemt, is in de werkelijkheid de drang naar artistieke vrijheid die zich ook in de levensstijl moet verwezenlijken om zich in zijn geheel te kunnen ontplooien"
Altijd leuk, een excuus vinden voor je nachten die tot de middag duren.
"Maar dat is nou het mooie aan proza: het is niet meer dan een afgezwakt tot-jezelf-komen. Een gesimuleerd bij-jezelf-zijn, omdat 'jezelf' in dit geval niet 'ik', maar een literair perspectief is. Een degelijk opgebouwd perspectief is veel beter te verdragen dan het hectische geflikker dat we ons 'ik' noemen. Natuurlijk kom je al vertellende evengoed dicht bij jezelf. (...)"
Het heeft toch iets, jezelf omschrijven aan de hand van iemand anders' woorden. Het gaat gemakkelijker, Het coveren van een lied waarvan je weet dat iedereen houdt, het voordragen van een gedicht dat al talloze prijzen heeft verdiend. Is dit waarom ik mijn lexicon aan iemand anders geef in mijn hoofd, zodat ik hen na moet zeggen en niet twijfelen aan "mijn eigen woorden"? Of voelt dat als vervalsing, ben ik aan het plagiëren? Ook als ik de volgorde verdraai, er duiding en interpretatie aan toevoeg? Zo lang ik niet vals begin te zingen, of te stotteren. Want dan zal je nooit de woorden waard zijn. Iedereen weet wat er hoort te komen. Is het dan niet beter andersom? Om, als het echt niet gaat, het zelf (voor je) te doen?
Dan maar gewoon die blog schrijven als de woorden je niet geboden worden, en aan je roman als je ze wel voorgeschoteld krijgt, zodat deze elkaar kunnen beïnvloeden, zodat je deze gewoonte ook eens kan omdraaien, ter inspiratie. Deze troostende tekst neer schrijven zodat je niet zot word ik je echo-bovenkamer?
Sta ik dichter bij mijn schrijf-en-denkwerk als ik-verteller? Of als auctoriële verteller, of...
Is dat wat volwassen worden is? Leren alleen zijn? Met je gedachten?
"(...) Het fictieve 'ik' of 'hij' of 'wij' is een uitkijkpost waar je op jezelf neerkijkt"
Vandaar die hoogte-diepte-vrees misschien.
Altijd maar zorgen over hoe iets gaat zijn dat je nog moet doen, zodat je altijd onderschat wat je aan het doen bent of (net) gedaan hebt. Bekijk het eens van een andere kant.
"Wat is er zo gênant aan mens-zijn? De sterfelijkheid. Schrijven is een geconcentreerde vorm van de strijd tegen vergankelijkheid. We weten dat het geen zin heeft. En toch strijden we verder; Gênanter kan haast niet."
"Depressie is een diepgewortelde angst voor je eigen saaiheid"
"Interessanter genoeg doet het soms meer pijn als iets je niét raakt"
(Die leegte)
"Er leiden vele wegen naar inzicht, maar geen ervan terug"
(Quote van een quote)
En nu verder in het boekje over Lord Byron lezen, misschien doe ik wel een soortgelijke analyse. Misschien. Geen verplichtingen, geen plan. Gewoon zien. Voelen.
2. blogpost
3. wandeling, al was het een beetje druk in het bos naar mijn goesting.
No comments:
Post a Comment